Miasta w korkach

Wskaźniki prezentowane w Raporcie opierają się na badaniu Korkometr™ prowadzonym przez Targeo.pl i AutoMapę od 2008 r.

W Raporcie 2015 wykorzystaliśmy metodologię prezentowaną w poprzednich raportach, która została rozbudowana o bardziej szczegółowe elementy i uzupełniona o nowe dane. Dla ułatwienia interpretacji wyników przypominamy ją poniżej.

Badanie występowania korków oparto na pomiarach prędkości przejazdu poszczególnymi odcinkami dróg, wyznaczanych na podstawie danych GPS zbieranych w czasie rzeczywistym z poruszających się pojazdów. Obliczenia bazują na danych zebranych przez Targeo.pl w październiku 2014 r. Miesiąc ten przyjmowany jest w Europie Środkowej (obok przełomu kwietnia i maja) jako najbardziej miarodajny dla pomiarów natężenia ruchu ze względu na trwający rok szkolny i akademicki oraz umiarkowane warunki pogodowe. W Raporcie pokazujemy porównywalne dane dla października 2011, 2012, 2013 i 2014.

Dane źródłowe pochodzą z ponad 100 tysięcy pojazdów, dostarczających podczas jazdy informacji o lokalizacji, prędkości i kierunku jazdy, w interwałach czasowych nie większych niż 60 sekund. Analizą objęta została sieć drogowa 7 badanych miast – łącznie ponad 29 tys. km dróg.

W szczegółowej analizie opóźnień spowodowanych korkami w miastach pod uwagę brane były tylko dni robocze w godzinach od 6:00 do 20:00, jednak na potrzeby wyznaczenia średnich opóźnień miesięcznych oraz kosztów korków – uwzględniane były tylko dwa szczyty komunikacyjne – poranny od 7:30 do 9:30 i popołudniowy od 15:00 do 18:00. W każdym z miast wytypowano główne węzły komunikacyjne w centrum oraz na obrzeżach miasta, a następnie analizowano niezależnie po dwie próby losowe po 300 tras pomiędzy węzłami.

Dane analizowano niezależnie w 20 przedziałach czasowych, w tym 4 przedziały 30-minutowe w szczycie porannym (7:30-9:30) i 6 przedziałów 30-minutowych w szczycie popołudniowym (15:00-18:00). W obliczeniach uwzględniono charakterystykę natężenia ruchu, który w porannym szczycie jest większy w kierunku „do centrum”, a w popołudniowym – „z centrum”. A priori przyjęto proporcję 70/30 tras wjazdowych do wyjazdowych w szczycie porannym i odwrotną – 30/70 w szczycie popołudniowym. Łącznie, dla każdego miasta przeanalizowano 12 000 tras, co pozwoliło na precyzyjne oszacowanie średniego opóźnienia powodowanego przez korki w poszczególnych przedziałach czasowych.

Korkometr^TM - opóźnienie i czas spędzony w korkach

W ramach badania Korkometr™ wyliczany jest wskaźnik względnego opóźnienia spowodowanego korkami w stosunku do przejazdu swobodnego bez utrudnień (ang. free flow). Prędkość przejazdu swobodnego została wyznaczona dla każdego segmentu drogi na podstawie pomiarów prędkości poza godzinami szczytu. Przy analizie statystycznej dla całego miasta lub innego przypadku, gdzie uwzględniane jest wiele tras, opóźnienie jest podawane jako średni czas opóźnienia na 10 km trasy. W przypadku gdy analizujemy pojedynczą, konkretną trasę (np. wybrane wąskie gardło) podawany jest czas opóźnienia dla całego rozpatrywanego odcinka.

Poza samym opóźnieniem, z którego wynikają wyliczone w raporcie koszty korków, dla kierowców istotny jest również czas spędzony w korkach, czyli faktyczny czas odczuwania dyskomfortu związanego z zakorkowaniem. Dlatego obok opóźnień powodowanych przez korki, publikujemy również łączny miesięczny czas spędzony w korkach przez statystycznego kierowcę. Dla celów porównawczych w zestawieniu prezentujemy również wyniki badań za lata poprzednie.

Wąskie gardła

Poza wyliczeniem opóźnień, w ramach badania Korkometr™, dla każdego miasta wytypowano odcinki sieci drogowej stanowiące wąskie gardła w miejskim systemie komunikacyjnym. Jako wąskie gardła zakwalifikowane zostały odcinki o długości co najmniej 500 metrów, na których łączny czas utrudnień w obu szczytach wynosi średnio co najmniej 1,5 godziny dziennie. Na każdym z wytypowanych odcinków obliczono niezależnie opóźnienia w szczycie porannym i popołudniowym. Z przeprowadzonych pomiarów wynika, że duża część wąskich gardeł to zatory tworzące się tylko w jednym kierunku i tylko w jednym ze szczytów komunikacyjnych. Dla każdego wąskiego gardła podajemy średnie opóźnienie generowane w godzinach najwyższego natężenia ruchu i odpowiadającą mu średnią prędkość przejazdu, która dla wszystkich wąskich gardeł jest poniżej 10 km/h.

W Raporcie 2015 prezentujemy wszystkie spełniające powyższą definicję wąskie gardła, które systematycznie powodują największe opóźnienia w badanych miastach. Wąskie gardła, w odróżnieniu od średnich opóźnień i czasu spędzonego w korkach, mogą ulegać diametralnym zmianom nawet w okresie pojedynczych miesięcy. Dlatego też, postanowiliśmy porównać wąskie gardła z lat 2011 i 2014, aby można było ocenić efektywność polityki transportowej, która powinna minimalizować ilość i koszt wąskich gardeł.

Gdy spojrzymy na mapy poszczególnych miast można zauważyć, że wąskie gardła często bezpośrednio sąsiadują ze sobą wskazując skrzyżowanie lub odcinek drogi, który jest pierwotnym powodem problemu. Dalsza analiza opóźnień w otoczeniu takich wąskich gardeł pokazuje zwykle kumulacje kilku ponadprzeciętnych utrudnień bliskiej okolicy.

Patrząc na porównanie sytuacji w 2014 i w 2011 – 3 lata wcześniej - praktycznie w każdym z miast możemy wskazać wąskie gardła, których lokalizacja nie zmieniła się. Są to miejsca, w których rozwiązanie problemu mogłoby przynieść skokową poprawę przejezdności dla większego rejonu, a może i dla całego miasta. Jednocześnie, porównując poszczególne miasta widzimy, że w miastach najmniej zakorkowanych wąskie gardła mogą być skutecznie minimalizowane. Przykładowo w Gdańsku, w 2014 r. wytypowaliśmy 6 wąskich gardeł - znacznie mniej niż 3 lata wcześniej, a dodatkowo są to wąskie gardła znacznie krótsze niż w 2011 roku, generujące wyraźnie mniejsze opóźnienia, wiec mniej dolegliwe dla kierowców.